Phỏng vấn - Một trên năm người có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Để tránh điều này, các biện pháp đơn giản như giảm cân 5% và thực hiện hoạt động thể chất là hiệu quả. Giáo sư Boris Hansel, bác sĩ nội tiết và chuyên gia dinh dưỡng tại Bệnh viện Bichat, Paris, phụ trách chương trình học về dinh dưỡng lâm sàng và điều trị bằng tiếng Pháp. Ông cũng cộng tác với một nhóm bác sĩ để làm chương trình PuMS (Cho một sức khỏe tốt hơn) trên YouTube. Mục tiêu của kênh sức khỏe này là cung cấp thông tin đáng tin cậy 100% và lời khuyên thực tiễn hàng ngày.

Bệnh tiểu đường tuýp 2 đang gia tăng trên toàn thế giới, cũng như ở Pháp. Hiện nay, tỷ lệ dân số mắc bệnh tiểu đường là bao nhiêu và tỷ lệ người có nguy cơ mắc bệnh trong nước Pháp là bao nhiêu?
Hiện nay, 5% dân số Pháp mắc bệnh tiểu đường và ước tính rằng từ 20 đến 30% dân số có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào độ tuổi. Nếu bạn có hơn 50 tuổi và có các yếu tố nguy cơ, nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường trong mười năm tới sẽ cao hơn so với khi bạn 30 tuổi.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ xuất hiện bệnh tiểu đường?

Trước hết, là tiền sử gia đình. Nếu một thành viên trong gia đình bạn ở thế thệ thứ 1 (bố, mẹ, anh chị em) mắc bệnh tiểu đường, bạn có nguy cơ cao hơn mắc bệnh. Khi bạn là phụ nữ và đã từng bị tiểu đường thai kỳ, tức là trong thời gian mang thai, bạn cũng có nguy cơ cao hơn mắc bệnh khi lớn tuổi. Các yếu tố về thể chất, sinh học và hành vi cũng rất quan trọng. Thừa mỡ bụng, với vòng eo lớn hơn 94 cm đối với nam và 80 cm đối với nữ, là một yếu tố nguy cơ. Điều này chỉ ra khả năng có mỡ nội tạng, loại mỡ nằm bên trong bụng và là nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường. Đặc biệt nếu béo bụng đi kèm với mức triglyceride cao, huyết áp hơi cao và mức cholesterol tốt (HDL) thấp; tất cả những yếu tố này chỉ ra rằng loại mỡ xấu này đã có tác động lên sức khỏe. Đây được gọi là hội chứng chuyển hóa, được biết đến là nguyên nhân thúc đẩy sự phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 2 và các bệnh tim mạch.

Cuối cùng, việc ăn ít trái cây và rau củ cũng như ít vận động làm tăng khả năng mắc bệnh tiểu đường. Những yếu tố về lối sống này được xem xét trong các điểm số nguy cơ, như Findrisc, bao gồm một loạt câu hỏi để tính toán nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường trong vòng mười năm tới của bạn.

Người ta không nhắc đến chế độ ăn nhiều đường như một yếu tố gây ra bệnh tiểu đường. Nhưng thực tế, bệnh này lại đặc trưng bởi sự gia tăng đường huyết…

Đúng là việc tiêu thụ thực phẩm có đường góp phần vào nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, nhưng đó không phải là nguyên nhân chính. Mặc dù chúng ta biết rằng việc tiêu thụ nước ngọt và các loại đường khác làm tăng béo bụng và do đó tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, nhưng nhìn chung, không phải cứ ăn bánh ngọt hay kem là bạn sẽ có nhiều đường trong máu. Đường trong máu là kết quả của quá trình chuyển hóa thực phẩm bởi cơ thể. Trong bệnh tiểu đường tuýp 2, lượng đường trong máu (glycémie) tăng cao là do tình trạng kháng insulin.

Insulin, một hormone do tuyến tụy sản xuất, hoạt động trên gan để ngăn chặn sự sản xuất glucose quá mức và thúc đẩy việc sử dụng glucose bởi cơ bắp. Khi có tình trạng kháng insulin, hormone này không thể ngăn chặn hiệu quả sản xuất glucose của gan và glucose do đó không được cơ sử dụng.

Có thể tránh được bệnh tiểu đường khi có nguy cơ không?

Ở những người được gọi là tiền tiểu đường, nghĩa là có mức đường huyết lúc đói cao hơn 1 gram mỗi lít, chúng ta biết rằng các biện dinh dưỡng cân bằng được thực hiện đúng cách có thể giảm gần 60% nguy cơ trở thành bệnh tiểu đường trong hai năm tiếp theo.

Để ngăn ngừa bệnh tiểu đường, chế độ ăn Địa Trung Hải là một trong những chế độ ăn hấp dẫn nhất vì nó không loại trừ bất kỳ thực phẩm nào.

Thực hiện những quy tắc gì để chống lại bệnh tiểu đường?

Trước hết, cần có một chế độ ăn giảm calo để đạt được mục tiêu giảm khoảng 5% trọng lượng cơ thể. Điều này không quá khó. Nếu bạn muốn giảm cân nhiều, bạn cần thay đổi hoàn toàn lối sống và duy trì suốt đời. Nếu bạn có thể làm điều đó thì tốt. Nhưng điều này không phải ai cũng có thể thực hiện được. Cần lưu ý rằng chúng ta luôn chỉ có động lực khoảng 20%! Nếu chỉ dựa vào ý chí, cân nặng của bạn có thể lên xuống thất thường. Tốt hơn là nên thực hiện những thay đổi nhỏ có thể giúp bạn giảm 5% trọng lượng cơ thể, nhưng có thể duy trì lâu dài với sự kiên trì.

Khi bạn đang trong tình trạng béo phì, tôi khuyên bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc hỗ trợ giảm cân trong quá trình điều trị toàn diện hoặc đề xuất các phương pháp điều trị y tế hoặc phẫu thuật khác.

Ngoài ra còn các chế độ ăn nào khác được khuyến cáo không?

Chế độ ăn đơn giản nhất để áp dụng là chế độ ăn Địa Trung Hải. Đây cũng là một trong những chế độ ăn hấp dẫn nhất vì nó không loại trừ bất kỳ nhóm thực phẩm nào, bao gồm cả chất béo và do đó  thức ăn có hương vị ngon. Chế độ ăn DASH, được thiết kế để chống lại tăng huyết áp, là một lựa chọn thay thế tốt. Nó chú trọng hơn đến lượng kali, magiê và canxi. Cuối cùng, chế độ ăn chay cũng là một lựa chọn đáng xem xét. Ba cách ăn này rất hữu ích trong việc xây dựng các bữa ăn hàng ngày giàu chất xơ.

Ngoài Chế Độ Ăn Uống, Có Những Quy Tắc Vệ Sinh Dinh Dưỡng Khác Nào Cần Áp Dụng?

Tập thể dục là một yếu tố quan trọng khác. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối đa, hoạt động thể chất cần được thực hiện có hệ thống. Đây nên là một hoạt động thể dục nhịp điệu (sức bền), với cường độ vừa phải, kéo dài ít nhất hai tiếng rưỡi mỗi tuần. Khi tập, bạn nên cảm thấy hơi thở dốc nhẹ, nghĩa là không thể hát nhưng vẫn có thể nói chuyện. Nên chia đều hoạt động này thành 4 hoặc 5 buổi mỗi tuần. Việc thực hiện có hệ thống nghĩa là phải đo lường hoạt động của mình, nếu không, bạn có thể sẽ tập ít hơn so với yêu cầu.

Máy tập đạp xe là một bài tập tốt, trừ khi bạn gặp các vấn đề nghiêm trọng về thăng bằng. Nếu bạn không mắc bệnh nào đặc biệt, bạn có thể tự tập luyện. Nếu không, tốt hơn bạn nên tham gia hoạt động thể dục thích hợp với một huấn luyện viên.

Le Figaro.fr: - https://www.lefigaro.fr/sciences/on-peut-diminuer-le-risque-de-devenir-diabetique-affirme-un-endocrinologue-20230404 1) https://sante.lefigaro.fr/sante/maladie/diabete-type-2/quest-ce-que-cest-0 2) https://sante.lefigaro.fr/article/le-diabete-de-type-2-est-il-une-maladie-epigenetique-/ 3) https://sante.lefigaro.fr/tags/maladie-cardiovasculaire 4) https://sante.lefigaro.fr/article/boire-du-soda-tous-les-jours-abime-lesarteres/#:~:text=Les%20plus%20gros%20buveurs%20(plus,une%20%C3%A9tude%20publi%C3%A9e%20en%202015. 5) https://www.lefigaro.fr/flash-actu/le-regime-mediterraneen-reduirait-certains-risques-de-deterioration-de-la-vue-20210624